PGR: RAZVOJ BEOGRADA U SENCI PRAZNIKA

Povodom odluke da se javni uvid u Nacrt izmena i dopuna Plana generalne regulacije Beograda (PGR) održi u vreme novogodišnjih i božićnih praznika smatramo da se nastavlja neprihvatljiva praksa svođenja učešća javnosti na formalni minimum, odnosno sprovođenja samovolje i procedura koje onemogućavaju direktno učešće građana u procesima donošenja odluka.

Period novogodišnjih i božićnih praznika ne može biti vreme kada se vrši uvid u jedan od najvažnijih dokumenata kojima se definiše prostorni razvoj Beograda.

Podsetimo, PGR Beograda predstavlja krovni urbanistički dokument koji bliže određuje strateške ciljeve, definisane Generalnim urbanističkim planom Beograda (GUP). Ovaj operativni urbanistički plan sveobuhvatno sagledava prostor i detaljnije planski obrađuje građevinsko područje, definiše saobraćajne i infrastrukturne sisteme, javne objekte i komplekse i detaljnije definiše planiranu namenu površina i način daljeg sprovođenja (putem plana detaljne regulacije, urbanističkog projekta, i sl.). Stoga on predstavlja dokument od suštinske važnosti za prostorni razvoj čitavog grada Beograda i kvaliteta života u njemu, i kao takav, mora se razvijati uz poštovanje načela učešća javnosti i širi društveni dijalog.

Podsećamo da je u toku definisanje strateških ciljeva razvoja grada, odnosno izrada Generalnog urbanističkog plana Beograda do 2041. dodine. Ovaj proces započet je pre više od dve godine, bez adekvatnih konsultacija sa javnošću. U tom kontekstu, redosled javnih uvida i mogućeg usvajanja planova strateškog i regulacionog (operativnog) karaktera je nelogičan. Uprkos tome, nadležne institucije nastavljaju izradu izmena i dopuna Plana generalne regulacije Beograda koji se zasniva na odredbama trenutno važećeg GUP-a, postavljenog još davne 2003. godine.

Dosadašnji tok procedure izmena i dopuna PGR u potpunosti je zbunjujuć za građane, na čije okruženje i život ove promene direktno utiču. Naime, do sada su održani rani javni uvid u 1. fazu PGR i javni uvid u 1. etapu 1. faze PGR, a da je u potpunosti nejasno na koji način, po kojim kriterijumima i koje je opravdanje razdvajanja elemenata razvoja grada i njihovo izdvojeno razmatranje kroz ovakvu faznu proceduru izmena i dopuna. Veliki značaj PGR koji se ogleda u direktnim posledicama koje njegove odredbe imaju na životnu sredinu građana, upravo je poziv za podizanje transparentnosti procedure njegove izrade i ulaganje dodatnog napora da se svi elementi ovog kompleksnog urbanističkog dokumenta približe javnosti.

Podvlačimo da se izmene i dopune ovog krovnog urbanističkog dokumenta održavaju i u vreme globalne epidemije izazvane virusom Kovid-19, te da nadležni organi ni nakon skoro dve godine od početka epidemije nisu učinili ništa kako bi se građani osetili dovoljno zaštićenim tokom uživanja zakonom propisanog prava na učešće u procedurama izrade planskih dokumenata. Štaviše, pandemija virusa Kovid-19 je korišćena kao izgovor za umanjivanje prava zainteresovane javnosti da učestvuje u izradi planskih dokumenata. Podsećamo da je u decembru protekle godine održana javna sednica na kojoj se odlučivalo o Nacrtu plana detaljne regulacije dela Makiškog polja. Veliko interesovanje javnosti za ovaj plan od velike važnosti za budućnost Beograda i loša epidemiološka situacija, iskorišćeni su na način da je prisutstvo javnoj sednici Komisije za planove omogućeno, prema rečima glavnog urbaniste, istovremeno i predsednika te Komisije, samo “neophodnim građanima”. Plan generalne regulacije Beograda je još jedan plan za čiju smo izradu neophodni svi.

Ovo saopštenje upućeno je i Sekretarijatu za urbanizam i građevinske poslove Gradske uprave grada Beograda i Komisiji za planove skupštine grada Beograda, a povodom informacije da je Nacrt izmena i dopuna Plana generalne regulacije Beograda prošao stručnu kontrolu Komisije za planove Skupštine grada Beograda, te da je predviđeno da se nađe na javnom uvidu u trajanju od 30 dana, koji bi započeo 20. decembra 2021. godine. Kako ovo predstavlja izuzetno važan plan za budući razvoj grada ključno je da se stručna javnost, predstavnici organizacija civilnog društva, komšijske i građanske inicijative, i uopšte zainteresovana javnost, uključe u procese donošenja prostornih politika i upravljanja, da pravovremeno i suštinski bude informisana, da učestvuje u javnim uvidima i raspravama, da bude u mogućnosti da se izjasni o tome kako vidi svoje gradove i opštine, kakvo upravljanje želi, i da utiče na to da se poštuju svi standardi zaštite životne sredine i ljudskih prava. Imajući ovo u vidu potpuno je neprimereno da se ovakav dokument nađe na javnom uvidu u toku trajanja praznika, te zahtevamo odlaganje ovog uvida i proakitvniji pristup institucija u širem dijalogu o budućnosti grada.

Saopštenje potpisuju:

Nova planska praksa, Ministarstvo prostora, Regulatorni institut za obnovljivu energiju i životnu sredinu – RERI, Ekonaut, Centar za eksperimente i urbane studije – CEUS, UG Ulice za bicikliste